Gdy rozrośnięty gruczoł krokowy powoduje istotne zaburzenia odpływu moczu z groźnymi powikłaniami, niezbędny jest zabieg chirurgiczny. Dawniej najczęściej przeprowadzano operacje otwarte pod narkozą. Były to metody inwazyjne, grożące powikłaniami oraz wymagały długiego pobytu pacjenta w szpitalu. Obecnie przeprowadza się je w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy gruczoł krokowy jest bardzo powiększony. Dziś wykonuje się równie skuteczne zabiegi endoskopowo, przez cewkę moczową, jedynie w znieczuleniu miejscowym. Dzięki temu pacjent szybciej może wrócić do domu.
Wskazaniami do zabiegu lub operacji są m.in.:
Zabieg wykonuje się za pomocą resektoskopu. Instrument wprowadza się do cewki moczowej prącia, dochodząc w okolicę prostaty. Resektoskop jest zaopatrzony w światłowód, który oświetla operowane miejsce i mikrokamerę, dzięki której chirurg ogląda przebieg operacji. Na końcu resektoskopu zamontowana jest ruchoma pętla elektryczna, czyli cienki przewód z drutu, w którym płynie prąd. Dzięki zjawisku koagulacji lekarz wycina stopniowo cały miąższ gruczołu, pozostawiając jedynie jego zewnętrzne ściany. Drobne skrawki wyciętego gruczołu są stopniowo wypłukiwane za pomocą przewodów znajdujących się w resektoskopie. Resztki te są następnie badane przez patologa pod kątem obecności lub braku w nich zmian nowotworowych.
Zabieg jest bezbolesny, może być wykonywany w znieczuleniu ogólnym lub regionalnym. Trwa około godziny, a pacjent przebywa w szpitalu około 4-7 dni. Po zabiegu przez kilka dni pacjent odczuwa niewielkie dolegliwości bólowe, które mogą być złagodzone za pomocą środków przeciwbólowych.
U chorych poddanych TURP może niekiedy dochodzić do wystąpienia powikłań, wśród których najpoważniejszymi są impotencja (brak wzwodu) oraz nietrzymanie moczu. Może też wystąpić zakażenie lub krwawienie z rany. Obecnie powikłania przy TURP są dużo rzadsze niż dawniej.
Jest to mało inwazyjna metoda operacyjnego leczenia przerostu gruczołu krokowego. Technika jest podobna co w przypadku TURP, tyle że na końcu resektora znajduje się laser zamiast elektrokoagulatora. Laser powoduje wyparowanie niszczonej tkanki. W większości przypadków jest to procedura jednodniowa przeprowadzana w warunkach ambulatoryjnych. Wadą tej metody jest wysoki koszt i brak fragmentów tkanki gruczołu krokowego do badania histopatologicznego w celu wykluczenia raka stercza.
Wykonuje się endoskopowo nacięcie prostaty po bokach i szyi pęcherza moczowego i dalej w dół wzdłuż prostaty. Nacięcie przezcewkowe może być wykonywane w znieczuleniu miejscowym, a czas operacji i utrata krwi jest znacznie ograniczona. Metoda ta jest prawdopodobnie tak samo skuteczna, jak przezcewkowa resekcji prostaty, w przypadku leczenia małych prostat (<20 g), ale wydaje się mniej skuteczne w przypadku większych gruczołów.
W przypadku dużych gruczolaków konieczna jest klasyczna operacja. Adenomectomia wykonywana jest z cięcia w podbrzuszu w znieczuleniu ogólnym lub regionalnym. Ten rodzaj zabiegu wymaga dłuższego pobytu w szpitalu, aż do zagojenia rany pooperacyjnej, trwającego od 7 do 10 dni.
Wykorzystywane są również metody z użyciem ultradźwięków, mikrofal czy za pomocą niskich temperatur. Można dokonać operacji wszczepienia do cewki moczowej metalowej rurki (stentu), żeby zmniejszyć ucisk na cewkę moczową.
